Narsisizm Nedir? Narsizm Belirtileri Nelerdir?

Narsisizm, kişinin kendi bedensel ve/veya zihinsel benliğine karşı duyduğu hayranlık ve bağlılık, kabaca tabirle kişinin kendisine âşık olması olarak tanımlanan bir terimdir. Narsisizm, bir kişinin etrafındakilerin ihtiyaçlarını görmezden gelmesine neden olacak derecede aşırı bir kişisel katılımdır.

Narsisizm bir özelliktir, kişilik bozukluğu değildir ancak bir kişilik bozukluğunun da parçası olabilir. Narsisizm insan için yaşamını sürdürebilmesi açısından bir ölçüde gereklidir. Bazı durumlarda; kişinin narsisizmi toplum için, hatta kendi akıl sağlığı için makul oranlarda değilse, kişi akıl hastalıklarıyla karşılaşabilir.

Narsist ne demek sorusunun cevabı ise Türk Dil Kurumu’na göre narsist, abartılı bir öz-önem duygusuna sahip, son derece benmerkezci olan kişileri tanımlamak için kullanılır. Narsist kelimesinin bir diğer anlamı ise fiziksel görünümüyle aşırı ilgilenen kişi demektir.

Gizli Narsisizm

Gizli narsisizm ile narsisizm arasında belli farklar vardır. Gizli narsist, narsist gibi kendini belli etmese de hedefleri aynıdır. Narsistler, diğer bireylerle iletişimde daha dışa dönük tavırlar sergilerken gizli narsistler, daha içe dönük olma eğilimindedir. Narsistler dışarıya kendilerini çok beğenmiş, ukala gibi gösterebilirler ancak gizli narsistler zararsız, mahsun olarak gösterir. Gizli narsistler niyetlerini açıkça belli etmezler. Sakin görünürler, narsistler daha nettir. Narsistler kişilerin yüzüne karşı niyetlerini belli ederken, gizli narsistler arkadan iş çevirme eğilimindedir. Onaylanma arzularından dolayı başkalarına yardım ederler, kendileriyle alakalı olumlu ya da olumsuz her şeye aşırı duyarlılardır.

Gizli narsisizmi olan insanlar, hayal kırıklığını ifade etmek veya kendilerini daha üstün göstermek için genellikle pasif-agresif davranışlar sergileyebilirler. Gizli narsistler kısıtlayıcı olabilirler. Çevresindeki insanların ondan bağımsız kararlar almasından hoşlanmayabilirler.  Kıskançlık krizlerine girebilirler.  Gizli narsistler çoğu zaman kurban gibi davranabilirler. Size değersiz olduğunuzu açıkça söylemezler ama mesajlarınıza geç cevap vermek, sizinle kesin plan yapmamak ve buluşmaya geç kalmak gibi davranışlarıyla hissettirirler. Güzel anları da bir anda bozabilirler. Bu sebepten gizli narsistin etrafındaki insan kendisini hep tedirgin hissedebilir. Klasik narsistler hep konuşmak, özellikle kendileriyle ilgili konuşmaktan hoşlanırken gizli narsist müthiş bir dinleyicidir. Fakat bu dinleme halini karşısındakini anlamak, empati yapmak, destek olmak için değil bilgi toplamak ve ilerde kullanmak için olabilir.

Patolojik Narsisizm

Patolojik narsist ne demek sorusunun cevabı; aşırı derecede ve karşılanmayan talepleri olan kişilerdir. Patolojik narsistler narsistik kişilik bozukluğuna sahip kişilerdir. Narsist kişilik bozukluğu ise özellikle abartılı bir kendini beğenmişlik duygusu, kendisine sürekli hayranlık duyulması ihtiyacı, başkaları için empati eksikliği, başarılardan aşırı gurur duyma ve küçümseyen veya tepeden bakan tutumlarla karakterize bir kişilik bozukluğudur. Patolojik olarak nitelendirilmesi sağlıklı narsisizmden ayrılmasıyla ilgilidir. Patolojik narsisizm de aşırılık bulunur. Diğerleri genellikle narsistik kişilik bozukluğu olan insanları ukala, manipülatif, bencil, patronluk taslayan ve talepkâr olarak tanımlar. Bu düşünce ve davranış biçimi, narsistin yaşamının her alanında ortaya çıkar: işten arkadaşlıklara, aileden aşk ilişkilerine kadar.

Narsisizm Belirtileri

Narsisizm belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kişinin kendi önemini abartılı derecede yüksek görmesi
• Kişinin kendi başarısı, zekâsı, güzelliği ile sürekli meşgul olması
• Özel olduğu ve sadece yüksek konumdaki insanlarla anlaşabileceği inancı
• Aşırı derecede hayran olunma ihtiyacı
• Hak sahibi olduğuna inanma (özellikle kayırılacak bir tedavi görme veya taleplerinin hepsinin gerçekleştirileceğine ilişkin anlamsız beklentilere sahip olma)
• Başkalarından faydalanma eğilimi
• Empati yoksunluğu
• Başkalarını kıskanma
• Başkalarına saygısız davranma, kibirli ve küstah tutumlar sergileme
• Sıklıkla yalan söyleme
• Manipülatif davranış örüntüsü
• Sürekli haklı çıkacağı ortamları yaratıp onaylanmak isteme
• Özel ve eşsiz olduğu için üstün kişilerin sadece kendisiyle ilişki kurması gerektiğini düşünme
• Başkalarının kendisini kıskandığını düşünme

Narsisizm Nereden Gelir?

Narsistik kişilik bozukluğunun oluşumunda genetik, biyolojik ve çevresel faktörler etkileşim halinde rol oynamaktadır. Genetik faktörler diğer kişilik bozukluklarında olduğu gibi narsistik kişilik bozukluğunda da etkili olmaktadır. Narsistik kişilik bozukluğu üzerinde yapılan ikiz çalışmalarında kalıtımsal geçişin yüzde 25 ila 79 arasında değişebildiği sonucuna varmıştır

Narsist kişilik bozukluğunun biyolojik faktörler ile ilişkisini araştıran çok fazla çalışma olmamasına rağmen mevcut çalışmalarda empati eksikliğinin nedeninin sinirsel bağlantılara bağlı olabileceği bulunmuştur.

Narsisizmin oluşmasında psikososyal sebeplere baktığımızda, soğuk, ilgisiz, reddedici ebeveynlik stillerinin olabileceği ve narsisizmin benliği yeniden terk edilme veya reddedilmeye karşı koruyucu bir savunma olarak gelişmiş olabileceği düşünülmektedir. Öte yandan çocuğa aşırı hayranlık duyan, şımartan ebeveynlik stillerinin ve ebeveynlerin aşırı idealize edilmesinin etkisiyle de narsisizmin ortaya çıkabileceği öne sürülmüştür. Yapılan çalışmalarda çocuklukta istismar ya da ihmalin de bu duruma yol açtığı gösterilmiştir.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Olanlara Nasıl Davranılmalı?

Narsist bir karakterle yolunuz keşiştiyse hayatınızın en zorlu iletişimini kurmaya hazır olmalısınız. Büyüklük duyguları içinde, empatiden yoksun, başkalarını anlayamayan, kendisine yönelik değerlendirmeler ve eleştiriler konusunda aşırı hassas narsist karakter iletişim becerilerinizi de sabrınızı da bayağı zorlayabilir. Günümüzde herkesin hayatında eş, arkadaş, aile bireyleri, iş arkadaşı ya da birden fazla narsist bulunabilir. Narsist birey ne kadar yakınızdaysa zorlanmalar o kadar güç olabiliyor.

Narsist ne zaman saygı duyar? Narsistik kişilik bozukluğu olan bireylere nasıl davranılmalı?

• Olabildiğince tartışmalardan kaçının. Çünkü tartışmaya girdiğiniz konuda haklı olsanız dahi tartışma sonunda haklı çıkmayacaksınız.
• Narsist bireyi suçlamaktan imtina edin. Çünkü her daim kendisinin haklı ve düşüncelerinin tek doğru olduğunu kabul eden bir insanı suçlamak doğal olarak onun en son isteyeceği durumdur. O an size tepki vermese bile içine atar ve kinlenir. Sonrasında sizin beklemediğiniz bir anda geri dönüşü olur.
• Narsist bireyi yetersiz hissettirmeyin. Çünkü narsisizmin temelinde değersizlik hissi yattığından narsist bunu dengelemek için dışarıya çok değerli bir insan olduğu inancı imajını çizse de içinde değersizlik duygusu vardır ve bunu tetiklerseniz geri dönülmez bir tartışmaya girebilirsiniz.
• Dışarıda iyi görünmek ve itibar narsistler için çok önemlidir. Bazen duygu ve düşüncelerinizi direkt söyleyerek değil, “İnsanlar böyle yaparsan ne düşünür? gibi sorulardan yola çıkarak cevapları kendisinin bulup karar vermesini sağlayın.
• Durumu kabul edin ve kendinize karşı dürüst olun. Onu değiştiremezsiniz, hatta o istese de değişmesi zordur. Duygularınızı, yaşadığınız acıyı açık ve dürüst şekilde anlattığınız halde sizi duymuyorsa muhtemelen psikolojik destek almadığı sürece duymayacaktır. Yine de yanında kalmaya devam ediyorsanız her seferinde düzeleceği umuduyla, sonrasında tekrar tekrar hayal kırıklığına uğramayın.

Narsisizm Tedavi Edilebilir Mi?

Narsisizmle ilgili en sık merak edilen konuların başında narsisizm tedavi edilebilir mi? Narsist nasıl tedavi edilir? soruları gelir. Bu soruların yanıtını da genellikle narsistler değil, narsistle yaşamaya çalışan kişiler sorar. Narsistik kişilik bozukluğuna sahip bireylerin nadiren kendi istekleri ile tedavi arayışına girdikleri görülmektedir. Narsist bireylerin yaşadığı en büyük zorluk yaşadıkları ve yaşattıkları şey ile ilgili farkındalığa sahip olmamalarıdır. Narsistik kişilik bozukluğu olan kişiler psikolojik yardıma ihtiyaç duyduklarını hissettiklerinde en kısa sürede bir izmir psikolog veya psikiyatristten yardım almalıdır. Bilişsel davranışçı terapi en sık tercih edilen yöntem olmakla birlikte tedavide gerçeğe uygun olmayan düşünceleri değiştirmek ve daha gerçekçi bir öz imaj yaratmak ön plandadır. Psikodinamik psikoterapi, narsistik kişilik bozukluğu tedavisinde etkili bir şekilde kullanılabilir; ancak süreç potansiyel olarak zor ve uzun olabilir. Narsistik kişilik bozukluğunun tedavisi kişinin sosyal hayatı, aile hayatı, ikili ilişkileri ve iş hayatının olumsuz etkilenmemesi açısından son derece önemlidir.

Narsistik kişilik bozukluğuna sahip olduğunuzu düşünüyorsanız ya da çevrenizde narsist bireyler psikolojik destek arayışında ise psikolog izmir görüşmeleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz.