Çocuklarda Sosyal Kaygı (Sosyal Anksiyete) Nedir?
Sosyal Kaygı (Sosyal Anksiyete) Nedir? Çocuklarda Sosyal Kaygı ile Nasıl Başa Çıkılır?
Kaygı; kaynağı bilinmeyen bir nedenden dolayı hissedilen endişe ve sıkıntı ile ortaya çıkar. Belirli korku ve kaygı belirtileri yaşlara bağlı olarak çocuğun içinde bulunduğu gelişim döneminde normal kabul edilir. Bu belirtiler uzun süreliyse, gelişim dönemine uygun değil ve işlevsellikte bozucu etkilere sebebiyet veriyorsa bir uzman yardımı almak gereklidir.
Sosyal kaygı; çocuk ve gencin diğer insanlar tarafından nasıl algılandığına ve değerlendirildiğine ilişkin yaşadığı kaygı durumunu ifade eder. Sosyal kaygıya çeşitli fizyolojik belirtiler de eşlik eder. Bu belirtiler; yüzün kızarması, terleme, boğazın kuruması, gerginlik, nefes alamda güçlük, kalp hızında değişimler, mide bulantısı şeklinde olabilir.
Sosyal kaygıyla birlikte sık rastlanan utangaçlık sosyal kaygı ile karıştırılabilmektedir. Utangaçlık ve sosyal kaygı bozukluğunun davranışsal ve bilişsel nitelikleri birbirine benzerlik göstermektedir ancak utangaçlık bir mizaç özelliği olarak açıklanmaktadır.
Utangaç çocukları dahil oldukları ortama ısındıkları zaman kısa sürede rahatlarlar ve ilişki kurabilirler. Buna karşın sosyal kaygı bozukluğu olan çocuklar kaçınma davranışına sıklıkla başvururlar.
Sosyal Kaygısı Yüksek Çocuk ve Ergenlerin Özellikleri
-Başkalarının önünde konuşmaktan kaygı duyarlar.
-Yetersizlik ve kendilerine karşı hoşnutsuz düşünceleri vardır.
-Sosyal ortamlardan kaçınırlar.
-Mahcup olmaktan korkarlar.
-Müzikal ya da sportif performans sergilemekten kaçınırlar.
-Çocuklarda kaygı sadece yetişkinlerle ilişkide değil yaşıtları ile ilişkilerinde de görülür.
-Beğenilmeme veya olumsuz değerlendirilme beklentisinde olabilirler.
-Kekeleme, sesin cılızlaşması ortaya çıkabilir.
-Sosyal ilişkilerden kaçınıp bireysel etkinlikleri tercih etme eğilimi görülür.
Sosyal Kaygının Nedenleri
Genetik yatkınlık, mizaç özellikleri, ebeveyn tutumları, erken dönem bağlanma özelliği, sosyal öğrenme/model alma gibi etkenler sayılabilir.
Sosyal Kaygıyı Azalmaya Yönelik Neler Yapılabilir?
-Psiko-eğitim
-Kişisel kontrol
-Gevşeme ve nefes egzersizleri
-Bilişsel davranışçı terapi
-Maruz bırakma
-Sosyal beceri eğitimi
-Ebeveyn tutumları
Aileye Öneriler
*Çocuğun korkuları hafife alınmamalı, yok sayılmamalıdır.
*Çocukla kaygı yaratan durumlar hakkında konuşulmalı, bu kaygılarla baş edebileceği hissettirilmelidir.
*Çocuğun kaygısına karşı eleştirel ifadelerden kaçınılmalıdır.
*Çocuğa başarılı olabileceği imkanlar yaratılmalıdır.
*Sosyal ortamlarda bulunacağı alanlar oluşturulmalıdır.