Travma ile Başaçıkma
Travma, bireyin gerçek ya da algılanan bir ölüm ya da yaralanma içeren, ya da kendisinin veya bir başkalarının fiziksel bütünlüğüne tehdit oluşturan olay veya olaylar yaşaması, tanık olmasıdır. Hayatımızı bir halat gibi düşünürsek travma, o halatın kopması anlamına gelir. Bu halat tekrar düğümlenip bir bütün haline gelebilir lakin o düğüm hep orada kalacaktır.
Travma sonrası iyileşmek zaman alıcı bir süreçtir. İyileşme , acının içinde sıkışıp kalmamak, bu acı üstüne çalışıp onu bütün sistemimizi terk etmesi için salıvermektir. Bu süreç içinde yapılabilecek bazı öneriler şöyledir.
1 ) Dışarı Çıkartmak
Dışarı çıkartmak travmanın üstüne çalışmak anlamına gelir. Travmayı anlatmak ve konuşmak gereklidir. Konuşulmazsa, düşünülmezse geçer gider diye düşünmek uygun değildir. Konuşmak bazı durumlarda zor gelebilir, böyle durumlarda yazmak veya resmetmek de denenebilir. Ses kaydı almak veya videoya çekmek de denenebilir. Amaç var olan duyguyu bastırmayı önlemektir. Bastırılmış duygular dışarı öfke olarak çıkabilir.
Travma üstüne konuşmak kolay değildir. Anlatırken zorlandığınızda mola verebilir, bulunulan ortamdan biraz uzaklaşabilirsiniz. Örneğin kısa bir yürüyüş yapmak iyi gelebilir. Anlatmakta gerçekten zorlanıyorsanız ve kontrol edemediğiniz güçlü tepkiler veriyorsanız, bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
2) Kaçınma İle Başa Çıkmak
Bu süreç adım adım kaçınılan durumla yüzleşmeyi içerir. Örneğin bir trafik kazası yaşamış ve travmatize olmuş bir birey, araba sürmekten kaçınıyor olabilir. Bu aktivite veya durumu onunla bağlantılı olan kolaydan zora doğru giden küçük parçalara bölüp sonunda kaçınılan durumla yüzleşme ve başa çıkma sağlanabilir. Kişi her adımda kendini nasıl hissettiğini puanlayabilir. 0 en kaygı verici, 10 en rahat gibi. Bir adımda tam rahatlama sağlanmadan daha zor olan diğer adıma geçilmemelidir.
Bir örnek:
Arka koltukta seyahat et (en kolay)
Ön koltukta seyahat et
Kendi mahallende araba sür
Tekrar trafiğe çık. (en zor)
3) Güvende Hissetmeme İle Başa Çıkma
Kişi travma sonrası aşırı koruyucu bir tutum içine girebilir. Sevdiklerini ve kendini dünyanın kötülüklerine karşı koruma ihtiyacı hissedebilir. Bu da kişiyi aşırı kaygılı ve şüpheci bir ruh haline itebilir.
Örneğin kaza geçiren kişinin yolcu iken bile hayali fren yapması sık görülen bir durumdur. Bu durumda kişinin hayali fen yapması yerine gevşeme egzersizlerini yapması daha yararlı bir durumdur.
Endişeyi azaltmak için nefes egzersizleri, dikkat dağıtma egzersizleri veya meditasyon faydalı olabilir.
4)Öfke ve Huzursuzlukla Başa Çıkma
Öfkelendiren ortamdan bir süre uzaklaşma yararlı olabilir. “Bir süre yalnız kalmak istiyorum.” demek biraz sakinleşmenizi sağlayabilir. Ayrıca fiziksel aktiviteyi arttırmak öfke kontrolünü sağlamaya ve duygu durumunuzu düzenlemeye yardımcı olur.
5) Uyku Sorunlarıyla Başa Çıkma
Uyku sorunlarıyla baş etmek için bazı tavsiyeler şu şekildedir:
Yatmadan önce kahve, çay, çikolata, alkol tüketiminden uzak durun.
Gün içinde ekstra uyumayın.
Uyku rutini oluşturun. Belirli saatlerde yatın ve belirli saatlerde uyanın. Uyumadan önce yaşadığınız sorunlarla uğraşmayın.
Yatmadan önce egzersiz yapabilirsiniz. Ilık bir banyo iyi hissettirebilir.
Yatağa girdikten 30 dakika sonra uyuyamamış olursanız yataktan kalkın, bir aktivite ile 15 dakika uğraşın (kitap okuma, müzik dinleme …vb. ) daha sonra tekrar yatağa gidin. Bu süreci uyuyana kadar tekrarlayın.
Doğal reçetelere başvurabilirsiniz. Papatya çayı, süt … vb. gibi.
6) Cinsel Zorluklarla Başa Çıkma
Partnerinizle konuşun. Düşüncelerinizi ve hissettiklerinizi ona açıklayın. İlişkiye girmek yerine başka yakınlaşmaları deneyebilirsiniz. Dokunma, okşama, masaj … vb . farklı yöntemleri uygulayabilirsiniz. İlişkiden önce rahatlamayı deneyebilirsiniz. Hafif bir müzik, odanın zevkinize göre düzenlenmesi daha iyi hissettirebilir. Çevrenizde travmayı hatırlatan, sıkıntınızı tetikleyen şeyler varsa onlardan kurtulmanız verimli olacaktır.
8 aydan daha uzun süren travma tepkileri için profesyonel bir destek almak gereklidir. Travmaya doğru veya yanlış tepki verilmez, travma beklenmedik şekilde gelişir ve tepkimizi kontrol edemeyiz. Ancak travma üzerinden zaman geçmesine rağmen iş, aile ve sosyal hayatta yaşadığınız sorunlar devam ediyorsa ve hayatınız tekrar normal akışına dönemediyse yardım almaktan çekinmeyiniz.
Son yorumlar